بررسی ماهیت اعتبار گواهی در حقوق ایران و فقه

گواهی در حقوق اسلام یکی از مهم¬ترین دلایل اثبات دعواست که هم در امور مدنی و هم در امور کیفری کاربرد داشته و تقریباً در تمام نظام¬های حقوقی دنیا پذیرفته شده است. این دلیل در فقه، هم در مورد حق الله و هم در مورد حق الناس مورد توجه واقع شده و برای فیصله دادن دعاوی قابل استناد دانسته شده است. اهمیت ویژه¬ی گواهی در بین ادله¬ی اثبات دعوا، به دلیل سادگی و عمومیّت آن نسبت به اقرار و سوگند است و اقامه¬ی آن به سادگی صورت می¬گیرد. جایگاه گواهی بعد از اقرار است، یعنی اگر متهمی اقرار نکرد از مدعی دعوی، بیّنه درخواست می-شود گواهی و اداء آن فقط در دادگاه قابل قبول است ولی تحمل¬گواهی در غیردادگاه نیز پذیرفته است گواهان باید دارای شرایطی از قبیل عدالت، حلال¬زادگی، عدم تهمت و . . . باشند. تعدد گواهان برای اثبات اقسام حقوق مورد قبول تمام مذاهب اسلامی است. تحمل و اداء گواهی از نظر اکثر فقهای شیعه و سنی واجب کفایی است و فقط در مواردی خاص، واجب عینی است.